Nhà thờ họ được xem là công trình kiến trúc tâm linh mang đậm nét văn hóa cổ truyền của nhân dân Âu Lạc. Nhà thờ được xem như một phần không thể thiếu trong tập tục thờ cúng tổ tiên từ xa xưa đến nay, nó thể hiện lòng nhớ thương và sự hiếu thảo của con cháu đối với cội nguồn. Xây dựng nhà thờ họ – từ đường cần có sự góp mặt của nhiều yếu tố. Vậy làm thế nào để có được một gian nhà thờ đá đẹp, phong thủy? Hãy cùng Bảo Châu đi tìm câu trả lời, vén lên bức màn bí ẩn về nhà thờ đá – nhà từ đường qua bài viết dưới đây!
Nhà thờ họ là gì?
Nhà thờ họ hay còn gọi là từ đường thuộc mẫu nhà cổ được thiết kế dành riêng cho việc thờ cúng tổ tiên của một dòng họ lớn hoặc cũng có thể sử dụng trong thờ cúng riêng với một chi (còn gọi là nhà thờ chi).
Nhà thờ hay từ đường từ xa xưa luôn nằm trong những nét văn hóa đặc trưng vùng miền của người dân tại làng quê Việt Nam. Đặc biệt, đối với những người con miền Bắc và miền Trung thì nhà thờ họ là một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh. Nhà thờ họ như một niềm cổ vũ tinh thần vừa để nhớ ơn những đấng sinh thành, nguồn cội vừa là thu hút những bình an, tài lộc cho cả một dòng họ.
Ý nghĩa của nhà thờ họ trong đời sống tâm linh
Nhà thờ họ không đơn giản là nơi thờ cúng thông thường mà ẩn sâu sau nó là những ý nghĩa lớn lao, là nơi lưu giữ nguồn gốc tổ tiên hay các đồ vật, kỷ vật quan trọng của một gia tộc lớn như: bản gia phả gốc, dòng văn tự cổ, bản sắc phong hay bài vị tổ tiên,…
Bên cạnh là nơi lưu giữ những kỷ vật, từ đường còn là nơi tụ họp, quây quần của con cháu trong dòng họ mỗi dịp lễ tiết quan trọng để dâng hương, lễ vật bày tỏ sự thành kính và lòng biết ơn, hiếu đạo của con cháu khi đi xa trở về thăm tổ tiên. Ngoài ra, từ đường còn là nơi ghi danh những anh hùng, những người có công lao với đất nước thuộc dòng họ.
Chưa dừng lại ở đó, hình ảnh nhà thờ họ đẹp còn mang một ý nghĩa sâu xa hơn là trốn về linh thiêng, cầu nguyện bình an cho con cháu trong dòng tộc.Cụ thể, đây là nơi con cháu thành tâm nguyện ước những mong muốn của mình, hy vọng tổ tiên luôn đứng sau che chở, bảo vệ, phù hộ cho con cháu mọi điều đều thuận buồm xuôi gió.
Có thể nói, công trình nhà từ đường mang rất nhiều ý nghĩa cao đẹp, là nơi lưu giữ những bản sắc văn hóa dân tộc cũng như một biểu tượng tâm linh nhằm răn dạy con cháu đời sau luôn biết giữ gìn những sắc phong của dòng họ, sống đúng, sống đẹp và sống có ích.
Phân loại mẫu từ đường đẹp – nhà thờ theo cấu tạo các gian
Nhà thờ họ được xây dựng và cấu tạo theo rất nhiều kiến trúc khác nhau từ dạng nhỏ tới dạng lớn phù hợp cho từng đặc điểm công trình. Nếu dựa trên cơ cấu dòng họ thì nhà thờ được chia làm 2 dạng: Nhà thờ dòng họ lớn (nhà thờ đại tôn) và nhà thờ chi. Còn căn cứ vào cấu tạo không gian của nhà thờ thì được phân thành các mẫu như: nhà từ đường 1 gian, nhà từ đường 2 tầng và nhà từ đường 3 gian. Ngoài ra, các mẫu từ đường còn được phân chia dựa trên cấu trúc mái.
Cùng Bảo Châu đi sâu vào tìm hiểu đặc điểm chi tiết của những loại nhà thờ họ dưới đây:
Phân loại từ đường dựa trên cơ cấu dòng họ
Dựa trên cơ cấu dòng họ từ đường được chia thành 2 dạng nhà thờ là: Nhà thờ đại tôn và nhà thờ chi.
- Nhà thờ đại tôn: Là công trình nhà thờ cho một thế hệ dòng tộc có chung họ hội tụ lại với nhau (như nhà thờ họ Nguyễn, họ Bùi, họ Tạ, họ Vũ,…). Trong các dòng họ sẽ phân ra làm nhiều chi khác có cùng họ như: Nguyễn Văn, Nguyễn Đình, Nguyễn Hữu,…Tại nhà thờ này sẽ là nơi lưu giữ gia phả gốc từ bao đời của cả dòng họ. Vào những dịp lễ tiết đầu năm hoặc cuối năm tại nhà thờ sẽ diễn ra những buổi tế lễ nhằm cầu mong con cháu bình an, có một năm thuận hòa và tạ ơn công lao của các bậc cha ông từ đời thủy tổ đến nay.
- Nhà thờ chi: Nhà thờ chi nằm trong hạng mục nhỏ của công trình nhà thờ họ. Nhà thờ chi có cấu trúc xây dựng nhỏ hơn nhà thờ đại tôn, được lập nên để thờ cúng vị Tổ riêng của từng chi họ. Ví dụ như: Trong dòng họ Tạ được phân thành các chi nhỏ như: Tạ Đức, Tạ Hữu, Tạ Bá và Tạ Quang,…Thì tại mỗi chi sẽ có những nhà thờ riêng sẽ do Con Trai trưởng của chi đứng lên tiếp quản trông coi, tổ chức lễ bàn tại nhà thờ.
Phân loại từ đường dựa trên cấu tạo không gian
Theo cấu tạo không gian thì từ đường được phân ra làm các dạng như: từ đường 1 gian, 2 tầng và 3 gian, 5 gian. Sự khác biệt của mẫu nhà thờ này đa phần là từ kết cấu xây dựng và kiến trúc không gian. Cụ thể đặc điểm của từng mẫu từ đường như sau:
Mẫu nhà từ đường 1 gian
Mẫu nhà thờ họ 1 gian thông thường được xây dựng trên một khu đất có diện tích nhỏ hẹp khoảng 15 – 30m2. Tuy nhỏ nhưng mẫu nhà thờ này được thiết kế hoàn toàn theo phong cách truyền thống: cổ kính, mang đậm hơi thở của những mẫu nhà thờ cổ xưa. Nhà thờ họ 1 gian có thể được xây dựng theo dạng cấu trúc 4 mái truyền thống hoặc 8 mái cách điệu, tạo nên mẫu nhà thờ vừa cổ kính vừa hiện đại.
Mẫu nhà từ đường 2 tầng
Nhà từ đường 2 tầng có cấu trúc khá đặc biệt với 2 tầng và có cầu thang bộ lên xuống 2 bên. Nhà thờ họ 2 tầng thường có cấu trúc công trình với 2 tầng 4 mái hoặc 2 tầng 8 mái, với các lớp mái trồng lên nhau theo kiểu cách tân từ các mẫu nhà thờ truyền thống.
- Mẫu nhà thờ 2 tầng 4 mái: Đây là mẫu nhà thờ 2 tầng truyền thống với cấu trúc 4 mái đơn giản ở phía tầng 2. Tuy nhiên, dạng nhà thờ họ này không quá phổ biến, chủ yếu mẫu 4 mái sẽ được áp dụng nhiều cho nhà thờ họ 1 tầng và những chi có chi phí hạn hẹp.
- Mẫu nhà từ đường 2 tầng 8 mái: Đây là mẫu nhà thờ với kiểu kiến trúc cách tân từ nhà thờ họ truyền thống, mang lại một nét đẹp vừa hiện đại vừa cổ kính. Mẫu thiết kế từ đường 2 tầng 8 mái đem lại vẻ đẹp độc đáo và thể hiện bộ mặt của cả dòng họ, tạo nên sự uy nghi bề thế hiếm có.
Kiến trúc nhà thờ họ bằng đá bao gồm những gì?
Nhà thờ họ được cấu tạo nên bởi nhiều các hạng mục nhỏ đan xen như: Nội thất, bình phong, cột đá hay cổng đá,…
Nội thất nhà thờ họ
Nội thất nhà thờ họ đa phần được thiết kế từ gỗ bao gồm lớp ngoài và lớp trong.
Lớp ngoài của nội thất nhà thờ có: Bàn thờ, sập thờ được bài trí các đồ thờ bên trên như: bộ đồ thờ tam sự hay ngũ sự, mâm bồng, ống nhang, bát hương, đài nến, đỉnh đồng,….Thường kích thước của bàn thờ khá lớn bởi bề mặt bàn chứa rất nhiều đồ thờ cúng. Bàn thờ từ đường có thể sử dụng chất liệu đá chế tác, tạo được độ bền lâu, an toàn khi hương khói và tính thẩm mỹ cao.
Lớp trong của từ đường sẽ có bàn hành được thiết kế hoa văn tối giản nhất cao hơn bàn thờ phía ngoài. Tại đó, bàn hành thường là vị trí đặt ngai thờ, khám thờ và bài vị thờ thủy tổ.
Bên trong nội thất từ đường có chứa phần hoành phi câu đối, hoành phi được tạc lên những thân cột bên trong nhà thờ biểu hiện văn hóa, tư tưởng của dòng họ. Do vậy, chữ nghĩa trong tập tục thờ cúng rất được coi trọng tại các công trình tâm linh, không được đặt tùy tiện và phải có nghĩa đối với dòng họ, con cháu mai sau.
Bình phong nhà thờ họ
Bình phong hay còn gọi là cuốn thư, đa phần bình phong đặt tại từ đường, hay đình, chùa đều được chế tác bằng đá. Bình phong đá như một vật trấn yểm được đặt ngay trước cửa nhà thờ và sau cổng chính ra vào, bên cạnh đó còn là vật phẩm thu hút tài lộc. Bức bình phong được chạm trổ tự nhiên với những đường nét hoa văn tinh xảo, đa dạng mẫu mã, kích thước. Một hạng mục phong thủy không thể thiếu trong từ đường tiên tổ.
Cột đá nhà thờ họ
Với nhu cầu vật chất ngày càng cao, điều kiện kinh tế ngày một phát triển nhiều dòng họ đã lựa chọn xây dựng những hạng mục công trình từ đường bằng đá nguyên khối. Nếu như trước đây tại các mẫu nhà thờ cổ xưa chúng ta có thể bắt gặp hình ảnh cột nhà thờ thiết kế bằng gỗ thì ngày nay được thay thế sử dụng bằng chất liệu đá khá nhiều.
Sử dụng cột bằng đá không chỉ đem lại tính thẩm mỹ cao, dễ vệ sinh lại có độ bền trường tồn với thời gian; không lo mối mọt, hư hỏng, xuống cấp nhanh như dùng gỗ. Đồng thời sử dụng cột đá giúp cho từ đường trở nên được trang trọng, nổi bật hơn.
Cổng nhà thờ họ
Cổng nhà thờ hay cổng từ đường là một phần không thể thiếu trong các hạng mục nhỏ của nhà thờ. Phần cổng được xem là bộ mặt của dòng họ, bước vào chốn linh liêng thì phần cổng không thể xây dựng sơ sài, xập xệ được.
Ngày nay, cổng từ đường đa phần được dựng, chế tác từ đá với các mẫu như: cổng tam quan, cổng 1 lối vào hay cổng tứ trụ. Mỗi một hạng mục trong từ đường đều mang một ý nghĩa riêng biệt góp vào nét văn hóa, tâm linh chung của toàn bộ công trình nhà thờ. Cổng đá nhà thờ họ như những người lính canh gác đem lại sự bình yên cho con cháu dòng tộc, hay như những ngọn đuốc soi sáng giúp cho con em luôn đi đúng hướng, đúng đường.
Không chỉ dừng lại ở những hạng mục này ở nhiều nhà thờ họ lớn có thể được đặt thêm các kiến trúc khác như: lư hương đá, hạc đá trước sân từ đường.
Các mẫu thờ họ miền Bắc đơn giản giá rẻ
Mỗi một vùng miền, một làng quê sẽ có những kiến trúc riêng về công trình từ đường của dòng họ mình. Đa phần, người dân miền Bắc và miền Trung là 2 nơi có phong tục thờ cúng, xây dựng nhà thờ họ nhiều nhất. Vậy tại miền Bắc, người dân ở đây sẽ tạo dựng nên những hình ảnh nhà thờ họ như thế nào? Mời quý khách tham khảo các mẫu nhà thờ họ miền Bắc đẹp tiêu biểu dưới đây:
Các mẫu nhà thờ họ Miền Trung đẹp nhất
Tại miền Trung, từ đường được xây dựng với một phong cách rất đặc biệt và lạ mắt. Dòng họ của bạn đang tìm những mẫu nhà thờ đẹp phong thủy lại mang những nét phong cách vừa cổ kính, vừa hiện đại thì các mẫu nhà thờ họ Miền Trung là sự lựa chọn không tồi.
Các mẫu thiết kế nhà thờ họ theo phong thủy
Yếu tố phong thủy là điều rất quan trọng khi thiết kế, xây dựng công trình nhà thờ họ. Dưới đây Bảo Châu xin giới thiệu tới khách hàng những mẫu từ đường dòng họ theo phong thủy đẹp nhất:
Vị trí đặt từ đường dòng họ
Vị trí và địa thế đặt từ đường rất quan trọng, ảnh hưởng đến dòng dõi, sự bình an, tài lộc của cả một dòng họ. Chính vì vậy, xây dựng nhà thờ họ không thể qua loa và cẩu thả. Vị trí đặt từ đường phong thủy sẽ dựa trên các yếu tố như: hướng đất, long mạch (huyệt xấu, huyệt tốt),…để tránh những tai họa khi xây dựng.
Theo quan niệm của ông cha ta, đất đặt nhà thờ phải là khu đất đẹp, có vị trí và địa hình hợp lý. Ví dụ như, vị trí xây dựng lên nhà thờ là mảnh đất với dáng rồng, phượng; phần gian nhà thờ xây dựng tại vị trí đầu của các linh vật này. Bên cạnh đó, gia chủ cần để ý khu vực nào có thể đặt cây cổ thụ, khu vực nào có thể đặt ao hồ để tránh đào xới, đứt đoạn nguồn long mạch và sinh khí tốt.
Theo quan niệm của cha ông ta, hướng xây dựng nhà thờ tốt nhất là hướng Nam; bởi đây là hướng gắn liền với sự phát triển cho dòng họ, đem lại điềm lành và nhiều tài lộc cho con cháu. Ngoài ra, khi chọn vị trí xây dựng từ đường còn cần căn cứ vào tuổi của gia chủ để chọn hướng phù hợp, tránh điềm xấu. Muốn biết được đúng vị trí đặt nhà thờ họ phù hợp quý khách nên mời thầy phong thủy đến xem và cho lời khuyên tốt nhất.
Văn khấn, câu đối nhà thờ họ
Văn khấn và câu đối nhà từ đường là 2 thứ không thể thiếu trong lễ bái, thờ phụng thủy tổ dòng họ. Hai yếu tố này như những lời cầu nguyện dâng lên tổ tiên không chỉ thể hiện lòng biết ơn mà còn là mong muốn, thỉnh cầu của con cháu về sức khỏe, công danh và bình an.
Văn khấn nhà từ đường
Văn khấn từ đường được chia thành các bài tại các thời điểm lễ khác nhau. Mỗi bài văn khấn đều mang những ý niệm kêu cầu riêng, và có những loại văn khấn nhà từ đường như sau:
- Văn khấn nôm ở nhà từ đường;
- Bài cúng rằm tháng giêng tại nhà thờ họ;
- Văn khấn xin tạ cuối năm;
- Văn khấn rằm tháng 7 tại nhà thờ họ;
- Văn khấn thanh minh tại nhà thờ họ.
Đi kèm với việc khấn văn, trong mỗi khóa lễ tại từ đường con cháu cần chuẩn bị đầy đủ những lễ chay, lễ mặn dâng lên tổ tiên của mình. Lễ chay sẽ bao gồm các loại bánh kẹo, hoa quả tươi, phẩm oản hoặc xôi chè,.. Còn lễ mặn sẽ gồm: giò, chả, thịt lợn, thịt gà,…Căn cứ vào mỗi địa phương, phong tục mà mâm lễ sẽ được bày biện cúng khác nhau.
Mẫu câu đối nhà thờ họ
Câu đối nhà từ đường không thể thiếu trong cấu tạo kiến trúc nhà thờ. Mẫu câu đối nhà từ đường có thể được đặt tại các vị trí như: cột đồng trụ nhà thờ, hoành phi bên trong từ đường, hoặc cột 2 bên bàn thờ từ đường,…
Đa phần các câu đối nhà thờ họ đều sử dụng dạng chữ Hán, có khá ít nơi sử dụng chữ Nôm, và nếu có sẽ được sử dụng cách điệu với những nét chữ cổ rất điêu luyện. Dưới đây là một số câu đối chữ hán nhà thờ họ và câu đối cột đồng trụ nhà thờ họ Bảo Châu xin giới thiệu tới quý khách tham khảo:
- 禮 以 祀 其 先 也,
誠 然 後 能 饗 之;
Phiên âm Tiếng Việt:
Lễ dĩ tự kì tiên dã,
Thành niên hậu năng hưởng chi.
(Câu đối này có hàm ý nhắc tới việc lễ thờ tổ tiên: Lễ là để thờ phụng tổ tiên, tâm phải thành kính thì mới có thể khiến anh linh dự hưởng).
- 播 引 翼 承 延 世 澤,
垣 墉 堂 構 賁 初 基;
Phiên âm sang Tiếng Việt:
Bá dẫn dực thừa diên thế trạch,
Viên dung đường cấu bí sơ cơ.
(Dịch nghĩa: Câu đối này với hàm ý khuyên răn con cháu đời trước đã gieo trồng thì đời sau cần biết nối tiếp, nhớ ơn cội nguồn dài lâu; xây dựng từ đường thêm khang trang, rực rỡ).
- 冠 紳 奕 世 詩 書 澤,
俎 豆 千 秋 黍 稷 香;
Phiên âm Tiếng Việt:
Quan thân dịch thế Thi Thư trạch,
Trở đậu thiên thu thử tắc hương.
(Dịch nghĩa: Câu đối răn dạy con cháu chăm chỉ đèn sách để có có công danh rực rỡ, và phải luôn nhớ ơn tới cúng tế tới nếp gạo thơm tho tới tổ tiên).
Ngoài những câu đối trên, còn rất nhiều những câu đối hay về nhà thờ họ khác được truyền lại từ đời cha ông với ý niệm sâu xa, khuyên răn con cháu luôn nhớ về cội nguồn, học tập noi theo những cái hay cái đẹp mà đời trước đã gây dựng.
Chất liệu xây nhà thờ họ đơn giản
Từ đường được xây dựng nên bởi sự kết hợp của khá nhiều chất liệu khác nhau, trong đó 3 loại chất liệu chủ yếu được sử dụng là: đá, gỗ và gạch ngói. Các phần được thiết kế bằng gỗ của nhà thờ thường là các kiến trúc bên trong nhà thờ như: bàn thờ, cửa ra vào hay dầm đỡ mái. Mái ngói của nhà thờ họ thường được lợp bằng ngói đỏ với họa tiết cực kỳ cuốn hút.
Về phần hiên nhà, cột trụ và nền lát, từ đường thường sử dụng các loại đá tự nhiên nguyên khối như: đá xanh Thanh Hóa, đá xanh rêu, xanh than. Sử dụng đá trong xây dựng nhà thờ sẽ giúp cho công trình vừa mang nét đẹp cổ điển lại xen lẫn hiện đại làm cho nhà thờ càng tăng độ thẩm mỹ và khang trang hơn.
Báo giá nhà thờ đá – từ đường đá đẹp Bảo Châu
Nhà thờ bằng đá sẽ có giá tương đối cao so với các hạng mục đá mỹ nghệ thông thường. Lý do là vì đây là công trình sử dụng khá nhiều đá tự nhiên nguyên khối, đồng thời những hoa văn, đường nét chế tác trên đá rất cầu kỳ, tỉ mỉ đòi hỏi những nghệ nhân phải là những người lão làng trong nghề. Không chỉ dừng lại ở đó, giá nhà thờ đá còn phụ thuộc vào kích thước, diện tích xây dựng, công thờ và đi kèm thêm chi phí nguyên vật liệu khác khi xây dựng từ đường.
Để biết thêm thông tin và báo giá chi tiết về các hạng mục trong xây dựng từ đường quý khách hãy liên hệ tới Bảo Châu chúng tôi qua Số Điện Thoại: 096 281 90 32 (Mr Nam).
Địa chỉ chuyên nhận thiết kế, xây dựng các hạng mục đá, nhà thờ đá Bảo Châu
Đá mỹ nghệ Bảo Châu là đơn vị có hơn 20 năm kinh nghiệm làm đá đồ với đa dạng các hạng mục. Nhà thờ họ bằng đá là một trong những hạng mục tiêu biểu của Bảo Châu được rất nhiều khách hàng quan tâm. Không chỉ lắp đặt, xây dựng từ đường tại tỉnh thành của mình mà chúng tôi sẵn sàng nhận thiết kế, thi công công trình nhà thờ trên khắp toàn quốc.
Bảo Châu luôn có một quy trình làm việc rõ ràng, chi tiết từ A – Z để khách hàng có thể nắm rõ nhất tình hình thực thi công trình của mình. Đồng thời, đội ngũ nghệ nhân của chúng tôi luôn là những người có tay nghề cao nhất, làm nghề lâu năm, chắc chắn sẽ đem lại sự hài lòng cho khách hàng.
Bên cạnh xây dựng nhà thờ họ, Bảo Châu còn chế tác nhiều hạng mục đá khác như: khu lăng mộ đá, mộ đá, kiến trúc đá, linh vật đá, đồ thờ đá,….Quý khách đang muốn tìm hiểu và đặt mua sản phẩm đá mỹ nghệ nào liên hệ ngay với chúng tôi qua những phương tiện thông tin dưới đây:
- Hotline (hoặc Zalo): 096 281 90 32
- Gmail: nghiemnam@gmail.com
- Facebook: https://www.facebook.com/dodamynghe.com.vn/
- Địa chỉ: Đá mỹ nghệ Bảo Châu – Ninh Vân – Hoa Lư – Ninh Bình.
Bài viết liên quan: